Cześć Błogosławionemu, Temu Który Sam Osiągnął Doskonałość, W Pełni Oświeconemu!
Zachęcony wielokrotnie wyrażanym zainteresowaniem, postanowiłem udostępnić polskiemu czytelnikowi święte teksty buddyzmu Theravāda – kanon Tipitaka.
Przekład polski rozpoczynają dwie kardynalne suty: Dhammacakkapavattana Sutta i Anattalakkhana Sutta które zostały wygłoszone przez Buddę w siedem tygodni po zrealizowaniu Nibbany.
Sutty to po polsku nauczania, wygłoszone zazwyczaj przez Buddę (Siddhattha Gotama z rodu Sakhia), ewentualnie któregoś ze starszych mnichów czy mniszek około roku 500 p.n.e. Zostały one mniej lub bardziej dokładnie, ale zawsze skrupulatnie zapamiętane przez mnichów i zachowane początkowo w formie recytacji, a nieco później w formie zapisu na liściach palmy Talipot. Ponieważ liście te przechowywano zależnie od treści w trzech różnych koszach, zbiór wszystkich świętych tekstów buddyzmu określono mianem trzech koszy czyli ti – pitaka. Pierwszy kosz stanowią teksty związane z dyscypliną i zasadami życia mnichów, drugi zawiera nauczanie, a nieco później dodany trzeci, zawiera późniejsze, usystematyzowane interpretacje oraz dodatkowe komentarze starszych mnichów. Trzeci kosz zwany Abidhammą, jest po prostu wczesną buddyjską epistemologią.
Zapisu dokonano w języku magadeńskim północnego dialektu prakritu. Przypuszczalnie na skutek skrócenia wymowy „palibhasa” czyli „język tekstów” Syngalezi zaczęli nazywać ten skrypt „palijskim”, w skrócie „pali”. Pali po dzień dzisiejszy pozostaje językiem kanonicznym i liturgicznym Theravādinów.
Należy pamiętać, że nauczanie Buddy spisano po kilku wiekach przekazu słownego, niewątpliwe przetykając je mnóstwem legend i mitów. Poza tym najstarsze teksty kanoniczne powstały w wyniku długotrwałego przekazywania ustnie informacji, które prawdopodobnie upiększano i uzupełniano. Czasami wplatano w teksty lokalne wierzenia oraz interpretacje. Niemniej, wszelkie takie zmiany są ogólnie znane i dają się bez trudu nawet dzisiaj odróżnić od jasnego i realistycznego stylu nauczania samego Buddy. Mimo że Budda spędził ponad czterdzieści lat nauczając Dhammy i ogromną większość tych nauczań udało się zachować, nie oznacza to, że istnieje konieczność zapoznania się z nimi wszystkimi. Są to tysiące tekstów, często o bardzo specyficznej, czasem egzotycznej tematyce. O ile stanowią one prawdziwy skarb dla badacza Tipitaki, praktykujący buddyści skupiają się raczej na pogłębionej analizie co najwyżej kilkuset wyselekcjonowanych sutt.
Przedstawione tutaj przekłady pochodzą z Drugiego Kosza zwanego Sutta Pitaka. Wyszedłem z założenia, że pierwszy kosz jest istotny dla mnichów i ma sens wyłącznie w klasztorach, natomiast trzeci jest tak skomplikowany, że powinien być wyłącznie studiowany w oryginale. Dla ułatwienia wyszukiwania i analiz, zgrupowałem sutty tematycznie. Wyboru tekstów dokonałem kierując się w pierwszej kolejności ich znaczeniem, a w dalszej ich przydatnością w praktyce. Zachęcam wszystkich do lektury oraz praktycznej, empirycznej weryfikacji tych prastarych buddyjskich tekstów.
- Pliki:
Tipitaka_po_Polsku.pdf
