Poradnik dla początkujących, jak medytować

Na początku powinniście przyjąć odpowiednią pozycję sprzyjającą medytacji. Możecie wybrać spośród wielu tą, która najbardziej pasuje waszej sprawności fizycznej i przynosi wam komfort podczas medytacji.

Najczęściej stosowane pozycje to: siad klęczący( japoński zwany seiza), pozycja birmańska, ćwierćlotos, półlotos bądź najbardziej popularna pozycja pełnego lotosu.

Kiedy siedzicie w pozycji pełnego lotosu wasza lewa stopa jest na prawym udzie, a prawa na lewym. Kiedy krzyżujemy nogi w ten sposób, to chociaż mamy prawą i lewą nogę, stają się one jednym. Ta postawa wyraża jedność dwoistości. Nie dwie i nie jedna. Każdy z nas jest zarazem zależny i niezależny.

Jeśli nie jesteście w stanie przyjąć pozycji pełnego lotosu bądź siedzenie w tej pozycji sprawia wam trudność nie przejmujcie się za bardzo. Nie walczcie ze swoim ciałem i dobierzcie którąś z wcześniej wymienionych pozycji. Między pozycją naszego ciała a stanem umysłu występuje duża korelacja, nie jest najrozsądniej przyjmować zatem pozycję niewygodną dla naszego ciała nawet jeśli z pozoru wydaje się tą najodpowiedniejszą.

Istotne jest to aby podczas pozycji siedzącej przyjąć stabilną podstawę trójkąta gdzie posiadamy trzy punkty podparcia jakimi są (1 i 2) kolana oraz (3) pośladki. Pomocna może być tutaj poduszka do medytacji podłożona pod nasze siedzenie. Każdy indywidualnie powinien dobrać dla siebie jej wysokość. Często stosowane są również mniejsze poduszki, które podkładamy pod kolana jeśli, któreś z nich ma tendencję do unoszenia się ponad matę/podłogę. Wszystkie 3 punkty podparcia powinny być wyważone i stanowić podporę dla całego ciała.

Siad Klęczący

Pozycja Birmańska

Ćwierćlotos

Półlotos

Pełnylotos

Najważniejszą rzeczą w przyjmowaniu postawy zazen jest utrzymanie prostego kręgosłupa. Wasze uszy i ramiona powinny być w jednej linii. Rozluźnijcie ramiona i wypchnijcie tył głowy ku sufitowi. Powinniście przyciągnąć podbródek. Kiedy podbródek jest wysunięty to w waszej postawie nie ma siły i prawdopodobnie marzycie. Aby postawa była mocna należy, przeć przeponą w dół w kierunku hara, czyli w kierunku podbrzusza. To pomoże wam w utrzymaniu fizycznej i umysłowej równowagi. Kiedy próbujecie utrzymać tę postawę; możecie na początku mieć trudności z naturalnym oddychaniem, lecz gdy przyzwyczaicie się do tego, będziecie w stanie oddychać naturalnie i głęboko.

Naszą koncentrację staramy się skierować również na wcześniej wspomniany punkt podbrzusza. Gdy nasz umysł osadzony jest w głowie mamy większą tendencję do tworzenia natłoku myśli. Gdy nasz umysł skupiony jest w hara (podbrzuszu) samo przez się następuje jego uspokojenie.
Wzrok skieruj na podłodze, około metra przed sobą, nie skupiając go na żadnym szczególnym punkcie.

Oczy utrzymuj półprzymknięte.

Wasze dłonie powinny tworzyć „kosmiczną mudrę”. Jeżeli położycie lewą dłoń na prawej ze środkowymi stawami środkowych palców razem i zetkniecie lekko kciuki ze sobą (tak, jakbyście trzymali między nimi kartkę papieru) wasze dłonie utworzą owal.  Powinniście utrzymywać tę uniwersalną mudrę z wielką troską, tak jakbyście w waszej dłoni trzymali coś bardzo cennego.

Dłonie Należy trzymać przy ciele, z kciukami mniej więcej na wysokości pępka. Ułóżcie ramiona swobodnie i wygodnie; łokcie nieznacznie oddalone od ciała, jakbyście pod każdym ramieniem trzymali jajko nie rozgniatając go.

Nie powinniście przechylać się na boki, w tył lub w przód. Siedźcie prosto, jakbyście podpierali głową niebo.

Jest to nie tylko forma czy sposób oddychania. Jest to główny punkt buddyzmu. Jest to doskonały wyraz waszego głębokiego jestestwa (Natury Buddy). Nie ma potrzeby próbować osiągnąć jakiś stan specjalny umysłu. Jeżeli próbujecie coś osiągnąć, wasz umysł zaczyna błądzić gdzie indziej. Kiedy nie próbujecie osiągać czegokolwiek, wasze ciało i umysł są właśnie tutaj.

Kiedy garbicie się, tracicie siebie. Wasz umysł będzie błądził gdzie indziej; nie będziecie w swoim ciele.

Kiedy w naszym ciele i umyśle panuje ład, wszystko inne będzie we właściwym miejscu, we właściwy sposób.

Wy jesteście „szefem”. Kiedy szef śpi, wszyscy śpią. Kiedy szef działa właściwie, każdy wszystko zrobi właściwie i w odpowiednim czasie.

Tak więc zawsze próbujcie utrzymać właściwą postawę i właściwy stan świadomości, nie tylko kiedy praktykujecie zazen, lecz we wszystkich swoich działaniach.

Odkryjecie, jak ważną rzeczą jest utrzymywanie właściwej postawy.

Na początku, podczas medytacji możecie liczyć oddechy od 1 do 10. Nie przejmuj się za bardzo jeśli myślami odbiegniesz gdzieś daleko. Po prostu wróćcie do liczenia oddechów.

Z czasem możesz zostawić oddech samemu sobie i tylko go obserwować. Być świadkiem tego co dzieje się wokół Was.

Umysł jest niczym niebo, myśli są jak obłoki pojawiające się na niebie. Pojawiają się, trwają jakiś czas i płyną dalej. Jeśli nie trzymamy się ich kurczowo, przemijają same. Pozostańcie obserwatorami własnego umysłu.

Jeżeli nie jesteście zadowoleni podczas zazen, oznacza to, że wasz umysł nadal błądzi. Nasze ciało i umysł nie powinny chwiać się czy błądzić.

Niezadowolenie z siebie w trakcie zazen jest to stan konieczny, ale przejściowy. Z czasem nie będziecie się tym kłopotać.

Część tekstu pochodzi z książki "Umysł zen, umysł początkującego" - Roshi Shunryu Suzuki, 
grafiki podchodzą z książki Philipe'a Kapleau - "Trzy filary zen"